طولانی ترین شبکه ریلی جهان متعلق به کدام کشورها است؟ | جایگاه راه آهن ایران

از زمان ورود قطار، میلیون‌ها خط راه آهن در سراسر جهان ایجاد شده که به‌وسیله آن‌ها مسافران و انواع بار به جاهای مختلف منتقل می‌شوند.

صنعت حمل‌و‌نقل ریلی در همه نقاط جهان دوره‌ افول را گذرانده و حالا دوباره رونق یافته است. شبکه ریلی هر کشوری شامل حمل‌و‌نقل مسافری و حمل‌و‌نقل باری می‌شود و طول خطوط ریلی، یکی از معیارهای موفقیت این صنعت به‌حساب می‌آید. بعضی از کشورهای جهان در توسعه و مدیریت خطوط ریلی پیشرفت زیادی داشتند و در جهت توسعه کیفی و کمی خطوط ریلی تلاش می‌کنند. نگاهی به فهرست طولانی‌ترین خطوط ریلی جهان نشان می‌دهد که کشورهای بزرگ و قدرتمند، طولانی‌ترین خط‌های راه آهن را دارند. 

با طولانی‌‌ترین خطوط ریلی جهان آشنا شوید:

طولانی‌ترین خطوط ریلی جهان از کدام کشورها می‌گذرند؟

آمریکا

• طول خطوط ریلی: ۲۵۰ هزار کیلومتر

منبع عکس: americanheritagerailways.com. عکاس: ناشناس

جایگاه نخست در میان طولانی‌ترین خطوط ریلی جهان به ایالات متحده آمریکا اختصاص دارد. شبکه ریلی آمریکا با ۲۵۰ هزار کیلومتر طول، ۸۰ درصد از مسیر خود را به امر جابه‌جایی بار اختصاص داده است. در نقطه مقابل طول مسیر ریلی که به جابه‌جایی مسافر اختصاص دارد، ۳۵ هزار کیلومتر است. شبکه ریلی باری آمریکا از ۵۳۸ راه آهن جداگانه تشکیل شده که شامل هفت خط آهن کلاس یک، ۲۱ خط آهن منطقه‌ای و ۵۱۰ خط آهن محلی می‌شود.

عموم این خطوط ریلی توسط شرکت‌های خصوصی مانند Union Pacific Railroad و شرکت BNSF اداره می‌شوند؛ اما شبکه ریلی که جابه‌جایی مسافر در آمریکا را بر عهده دارد، شرکت قطارهای آمتراک است که در بیش از ۳۰ مسیر، ۵۰۰ مقصد را در ۴۶ ایالت آمریکا به یکدیگر متصل می‌کند. علاوه بر این طرحی هم برای ساخت یک خط آهن پر سرعت به طول ۲۷ هزار کیلومتر در چهار مرحله تا سال ۲۰۳۰ در دست اجرا است.

سیستم ریلی آمریکا با اصولی مشابه سیستم ریلی کانادا توسعه یافته است و این دو شبکه ریلی تنها شبکه‌هایی از این فهرست هستند که خصوصی‌سازی شده‌اند. مسیرهای داخلی شبکه ریلی آمریکا از همه ایالت‌های آن می‌گذرد و به همین دلیل بسیاری از سفرها در کل کشور با قطار انجام می‌شود.

صاحب‌نظران اعتقاد دارند که در آینده نزدیک هیچ کشوری به‌لحاظ طول شبکه ریلی از آمریکا سبقت نخواهد گرفت؛ زیرا که فاصله آن‌ها در این رده‌بندی با آمریکا بسیار زیاد است. با وجود این، حمل‌و‌نقل ریلی در آمریکا به‌شدت تحت فشار رقابت با سایر انواع حمل‌و‌نقل قرار دارد؛ اما نقش مهم سیستم حمل‌و‌نقل آمریکا در زنجیره عرضه این اقتصاد هنوز آن‌قدر پررنگ است که با نقش شبکه ریلی سایر کشورها در زنجیره عرضه آن‌ها قابل‌مقایسه نیست.

روسیه

• طول خطوط ریلی: ۸۵ هزار و ۵۰۰ کیلومتر

منبع عکس: asianews.it. عکاس: ناشناس

شبکه ریلی روسیه از قرن ۱۹ به بعد به یک شگفتی تبدیل شد و همچنان در این راه پیشتاز است. به‌دلیل اینکه جمعیت روسیه نسبت به چین و آمریکا بسیار کمتر است، حمل‌و‌نقل ریلی باری روسیه در مسافت‌های بسیار طولانی‌تر انجام می‌گیرد. این شبکه ریلی یکی از شبکه‌های ریلی جهان است که به‌شدت تحت‌تاثیر بخش حمل‌و‌نقل باری قرار دارد.

شبکه سراسری راه آهن روسیه که در انحصار Russian Railways است، ۸۵ هزار و ۵۰۰ کیلومتر طول دارد. آخرین آمارها نشان می‌دهد که قطارهای این شبکه ریلی ملی در سال ۲۰۱۳ توانستند یک میلیارد مسافر و ۱٫۲ میلیارد تن بار را جابه‌جا کنند؛ این آمار سومین میزان بار جابه‌جا شده در جهان پس از آمریکا و چین است. شبکه ریلی روسیه ۱۲ خط اصلی دارد که بسیاری از آن‌ها اتصالات مستقیمی به سیستم‌های ریلی ملی در آسیا و اروپا مانند فنلاند، فرانسه، آلمان، لهستان، چین، مغولستان و کره شمالی برقرار می‌کنند.

چین

• طول خطوط ریلی: ۶۹ هزار کیلومتر

منبع عکس: chinadailyhk.com. عکاس: ناشناس

صنایع تولیدی، ستون فقرات چین هستند و شبکه راه آهن به‌عنوان زیرساخت از آن‌ها پشتیبانی می‌کند

شبکه ریلی چین، سومین شبکه ریلی بزرگ جهان محسوب می‌شود. این شبکه شلوغ و پر تردد در سال ۲۰۱۳ پذیرای ۲٫۰۸ میلیارد نفر مسافر (دومین شبکه شلوغ جهان پس از هندوستان) و ۳٫۲۲ میلیارد تن بار (دومین شبکه پربار جهان پس از آمریکا) بود. سرمایه‌گذاری عظیم برای گسترش شبکه ریلی چین طی سال‌های اخیر حاصل نیازی است که در این کشور برای افزایش ظرفیت حمل بار وجود دارد. این خط وسیع که توسط شرکت دولتی China Railway اداره می‌شود؛ در سال ۲۰۱۳، دو میلیارد مسافر و سه میلیارد تن بار را جابه‌جا کرد؛ رقمی که این خط را از حیث جابه‌جایی مسافر و بار در رتبه دوم پس از هند قرار داد.

حمل‌و‌نقل ریلی شکل اصلی حمل‌و‌نقل در چین محسوب می‌شود که از ۱۰ هزار خط ریلی پر سرعت تشکیل شده است. دولت چین تلاش می‌کند، مجموع خطوط ریلی کشور را تا سال ۲۰۵۰ از مرز ۲۷۰ هزار کیلومتر عبور دهد. گسترش سریع شبکه ریلی پر سرعت چین در سال‌های اخیر، آن را به یکی از بزرگ‌ترین شبکه ریلی در جهان بدل کرده است.

در دو دهه گذشته توسعه خطوط راه آهن در چین سرعت بالایی داشته است؛ زیرا که صنایع تولیدی، به‌عنوان ستون فقرات این کشور تلقی می‌شوند و شبکه راه آهن برای انتقال مواد اولیه نقش اساسی ایفا می‌کند.

هندوستان

• طول خطوط ریلی: ۶۵ هزار کیلومتر

منبع عکس: orientrailjourneys.com. عکاس: ناشناس

در هر کیلومتر از مسیر شبکه ریلی هندوستان بالغ بر ۱۹ هزار نفر زندگی می‌کنند و به همین دلیل این شبکه ریلی ۶۵ هزار کیلومتری، شلوغ‌ترین شبکه ریلی جهان به شمار می‌رود. با وجود این تراکم جمعیتی، خطوط ریلی هندوستان سالانه ۹۲۱ میلیون تن بار را نیز جابه‌جا‌ می‌کنند و به این ترتیب نه‌تنها حمل‌و‌نقل بارهای داخلی، بلکه جابه‌جا‌یی بارها به مقصد پاکستان، بنگلادش و نپال را نیز پوشش می‌دهد.

شبکه ملی ریلی هند چهارمین خط ریلی طولانی جهان است که تحت مالکیت و اداره دولت این کشور قرار دارد. این شبکه ریلی خدمات خود را در یک مسیر به طول ۶۵ هزار کیلومتر به مسافران ارائه می‌کند. بر طبق آخرین آمار، این شبکه وسیع در سال ۲۰۱۳ نزدیک به هشت میلیارد مسافر و یک میلیارد بار را جابه‌جا کرده که به‌ترتیب در جایگاه نخست و چهارم جهانی قرار می‌گیرد. شبکه ریلی هند به ۱۷ منطقه مختلف تقسیم شده که روزانه بیش از ۱۹ هزار قطار از جمله ۱۲ هزار قطار مسافری و هفت هزار قطار باری را به نقاط مختلف این کشور ارسال می‌کند.

کانادا

• طول خطوط ریلی: ۴۸ هزار کیلومتر

منبع عکس: عکاس: irtsociety.com. ناشناس

در جهان فقط دو کشور سیستم ریلی خصوصی دارند و کانادا اولین کشوری است که سیستم ریلی آن خصوصی‌سازی شد. شبکه ریلی کانادا شباهت زیادی به کشور استرالیا دارد و این موضوع باعث می‌شود که تمرکز عمده شبکه ریلی کانادا بر بخش حمل‌و‌نقل باری باشد.

خطوط ریلی کانادا به طول ۴۸ هزار کیلومتر شبکه ریلی این کشور را به پنجمین خط ریلی طولانی جهان بدل کرده است. این مسیر شبکه ریلی از میان مناظر زیبای آمریکای شمالی می‌گذرد.

خط ریلی ملی کانادا و خط ریلی کانادا پاسیفیک دو اپراتور ریلی مهمی هستند که در کشور به جابه‌جایی بار می‌پردازند. در حالی که شرکت Via Rail در کانادا به ارائه سرویس ریلی مسافربری بین شهری می‌پردازد. شرکت‌های Alogma Central و Ontario Northland نیز شرکت‌های ‌کوچک‌تری هستند که دسترسی مسافران به مناطق روستایی معینی را در کشور امکان‌پذیر می‌کنند.

آلمان

• طول خطوط ریلی: ۴۱ هزار کیلومتر

منبع عکس: visa-help.com. عکاس: ناشناس

آلمان اتوبان‌های بدون محدودیت سرعت و شبکه گسترده‌ای از قطارهای پر سرعت دارد

طول شبکه ریلی آلمان ۴۱ هزار کیلومتر است. این کشور به‌طور هم‌زمان شبکه راه‌ آهن خصوصی و دولتی دارد که تقریبا ۱۹ هزار کیلومتر آن برقی است. دولت خدمات مسافری سریعی به نام اینترسیتی اکسپرس (Intercity Express) را اداره می‌کند؛ اما بیش از ۱۵۰ شرکت راه ‌آهن خصوصی نیز در آلمان فعالیت دارند. این کشور اتوبان‌هایی بدون محدودیت سرعت و همچنین، شبکه‌ای گسترده از قطارهای سریع‌السیر دارد که درمجموع به ۲٫۰۱ میلیارد مسافر خدمات ارائه می‌کنند.

شرکت حمل‌و‌نقل ریلی آلمان به نام دویچه بان که کل مسیرهای ریلی کشور را در دست دارد، به‌تنهایی سالانه بیش از ۴۱۵ میلیون تن بار را جابه‌جا‌ می‌کند. این شرکت کنترل ۸۰ درصد از کل ترافیک باری و ۹۹ درصد از ترافیک مسافری کشور را در اختیار دارد. این شرکت که به‌خاطر کارآیی خوب شهرت یافته است، همچنین در سطح اروپا به‌عنوان یک اپراتور فعال ریلی شناخته می‌شود و با موقعیت مرکزی خود، کشورهای دیگر را بهم متصل می‌کند.

استرالیا

• طول خطوط ریلی: ۴۰ هزار کیلومتر

منبع عکس: en.wikipedia.org. عکاس: ناشناس

حمل‌و‌نقل باری بخش اعظم فعالیت‌های ریلی استرالیا را تشکیل می‌دهد. این شبکه ریلی۴۰ هزار کیلومتر است و در حدود سه هزار کیلومتر آن با با برق کار می‌کند.

شبکه ریلی استرالیا در جایگاه هفتمین خط ریلی طولانی جهان قرار دارد. بخش اعظم زیر ساخت‌های این شبکه ریلی تحت مدیریت دولت استرالیا یا دولت فدرال است. با این حال بیشتر قطارهای این شبکه ریلی را شرکت‌های خصوصی اداره می‌کنند. شرکت‌های Aurizon، Genesee and Wyoming Australia, و Pacific National نیز از جمله شرکت‌های مهم در این زمینه به شمار می‌روند. با این وجود شبکه ریلی استرالیا هنوز به قطار پرسرعت مجهز نیست و فقط یک شبکه ریلی پر سرعت دارد که بریسبان، سیدنی، کانبرا و ملبورن را به یکدیگر متصل می‌کند. البته قرار است با هزینه ۱۱۴ میلیارد دلار و در چند مرحله طرح قطار پرسرعت برای بهره‌برداری در سال ۲۰۳۵ انجام شود.

آرژانتین

طول خطوط ریلی: ۳۶ هزار کیلومتر

منبع عکس: railwaypro.com. عکاس: ناشناس

طول شبکه ریلی آرژانتین ۳۶ هزار کیلومتر است و شهر بوینس‌آیرس در مرکز این شبکه قرار دارد. شبکه ریلی آرژانتین در بخش مسافری و باری یکی از پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین شبکه‌های ریلی جهان محسوب می‌شود.

شبکه ریلی آرژانتین در رتبه هشتمین خط ریلی طولانی جهان قرار دارد و نکته جالب این است که آرژانتین در پایان جنگ جهانی دوم ۴۷ هزار کیلومتر خط ریلی داشت که اغلب توسط شرکت‌های ریلی بریتانیایی و فرانسوی اداره می‌شدند؛ اما کاهش سود و افزایش ساخت و سازها در دهه‌های بعدی، طول این خط را به ۳۶ هزار کیلومتر و شکل امروزی آن تبدیل کرد. شرکت‌های ریلی که درگیر این پروژه بودند، با شکل‌گیری شرکت دولتی Ferrocarriles Argentinos به پروژه ملی شدن پیوستند.

خط آهن آرژانتین با اعطای امتیاز به شرکت‌های خصوصی مختلف در سال‌های ۹۲ تا ۹۵ از مالکیت دولت در آمده و خصوصی شد. شهرهایی چون بوئنوس آیرس، رزیستنسیا و مندوزا خدمات مسافربری به حومه و نیز در فاصله‌های طولانی در کشور ارائه می‌دهند.

آفریقای جنوبی

• طول خطوط ریلی: ۳۱ هزار کیلومتر

منبع عکس: irtsociety.com. عکاس: ناشناس

سفر به آفریقای جنوبی با قطار یک انتخاب رویایی و شگفت‌انگیز است 

این کشور ۳۱ هزار کیلومتر مسیر راه آهن دارد که ۲۵ هزار کیلومتر آن برقی است. راه آهن دولتی این کشور دارای تراکم ۱۷۴۲ نفر در هر مسیر است. خط معروف راه آهن آبی (Blue Line Train) که فاصله‌ای حدود ۱۶۰۰ کیلومتر بین کیپ تاون و ژوهانسبورگ دارد، لوکس‌ترین خط آهن جهان است و یک جاذبه گردشگری محسوب می‌شود.

در آفریقای جنوبی مسیر ریلی رووس نیز از شهرت بسیاری برخوردار است. این مسیر انتخاب مناسبی برای یک سفر طولانی خاطره‌انگیز به شمار می‌رود. مسیر ریلی رووس یک فاصله سه هزار کیلومتری را میان کشورهای نامیبیا و آفریقای جنوبی را طی می‌کند و فرصت دیدن جاذبه‌های گردشگری بی‌نظیر جنوب قاره آفریقا را به گردشگران می‌دهد.

فرانسه

• طول خطوط ریلی: ۲۹ هزار کیلومتر

منبع عکس: euspa.europa.eu. عکاس: ناشناس

دومین شبکه ریلی بزرگ اروپا توسط شرکت ملی ریلی فرانسه اداره می‌شود. طول این شبکه ۳۰ هزار کیلومتر است و تحت قوانین اتحادیه اروپا کار می‌کند. بر این اساس، در کل مسیرهای ریلی سراسر اروپا، قوانین اتحادیه اروپا جاری است و فرانسه نیز در ارتباطات ریلی خود با کشورهای عضو این اتحادیه کار می‌کند؛ اما بخش باری آن هنوز بر اساس قوانین دهه ۱۹۸۰ مشغول به کار است.

شبکه ریلی فرانسه با ۲۹ هزار کیلومتر طول دومین خط ریلی طولانی در اروپا و رتبه نهمین در جهان به شمار می‌رود. این شبکه ریلی عمدتا بر جابه‌جایی مسافر متمرکز است و بیش از ۵۰ درصد از خط‌های آن نیز در حال حاضر به شبکه برق متصل شده‌اند. شرکت SNCF نیز مهم‌ترین اپراتور ریلی در فرانسه محسوب می‌شود. در حال حاضر سرویس‌های مسافربری پر سرعت کشور که در فواصل طولانی حرکت می‌کنند با عنوان train a Grande Vitesse و سرویس‌های مسافربری استاندارد در فاصله‌های طولانی با نام Intercites شناخته می‌شوند. در ضمن خدمات ریلی که به جابه‌جایی مسافر در در فاصله‌های کوتاه می‌پردازند نیز با نام transport Express Regional شهرت دارند. در ضمن شبکه ریلی فرانسه کشورهای ایتالیا، بلژیک و بریتانیا را به یکدیگر متصل می‌کند.

کشور فرانسه یکی از اولین کشورهایی بود که تکنولوژی ریلی پرسرعت را در کشور خود پیاده کرد. این شرکت SNCF بود که در سال ۱۹۸۱ خط ریلی train a Grande Vitesse را وارد شبکه ریلی کشور کرد.

برزیل

• طول خطوط ریلی: ۲۸ هزار و ۵۰۰ کیلومتر

منبع عکس: progressrail.com. عکاس: ناشناس

شبکه ریلی برزیل به بزرگی شبکه ریلی آرژانتین نیست؛ اما این شبکه ریلی با ۲۸,۵۰۰ کیلومتر طول دومین شبکه ریلی بزرگ آمریکای جنوبی محسوب می‌شود. شبکه ریلی برزیل ارتباط خوبی با شبکه‌های منطقه همچون شبکه ریلی اروگوئه، بولیوی و البته آرژانتین دارد. ارتباطات قاره‌ای برای شبکه ریلی برزیل از این لحاظ اهمیت دارد که نقش مهمی را در حمل‌و‌نقل بار بین اقتصادهای عمده آمریکای جنوبی به‌ویژه در بخش کشاورزی ایفا می‌کند.

نخستین خط آهن برزیل در سال ۱۹۸۴ فعالیت خود را آغاز کرد. شبکه ریلی برزیل در واقع در سال ۱۹۵۴ میلادی ملی شده و سپس به سرویس‌های متعددی تقسیم شد که اپراتورهای خصوصی و غیرخصوصی در سال ۲۰۰۷ اداره آن را برعهده گرفتند. شبکه ریلی برزیل بیشتر بر حمل و نقل بار متمرکز است. خدمات ریلی مسافربری کشور هم اغلب بر نواحی شهری و حومه‌ای تمرکز دارد. در ضمن هشت شهر برزیل سیستم مترو دارند که شهر سائوپائولو بزرگ‌ترین آن‌ها به شمار می‌رود.

در سال ۲۰۱۲ دولت برزیل ساخت خط‌های ریلی جدید به طول ۱۰ هزار کیلومتر را برای سرویس‌های ریلی مسافربری پر سرعت و باری آغاز کرد، پروژه‌ای که تا سال ۲۰۲۴ ادامه دارد.

جایگاه ایران در فهرست طولانی‌ترین خطوط ریلی جهان

ایران

• طول خطوط ریلی: ۱۳ هزار کیلومتر

منبع عکس: eghtesadonline.com. عکاس: ناشناس

ایران در میزان خطوط ریلی برقی در جایگاه ۴۵ جهان است

خطوط ریلی ایران در حال گسترش و توسعه هستند به‌طوری که ایران با ۱۳ هزار کیلومتر خط راه آهن، در رتبه ۲۱ جهان از حیث طولانی بودن خطوط ریلی قرار دارد. بر همین اساس اگر این میزان خطوط را به‌ ازای سرانه سطح (یعنی طول خطوط ریلی به‌ازای سطح کشور) بسنجیم، ایران در مقابل هر ۱۴۸ کیلومتر مربع مساحت، یک کیلومتر خط آهن دارد که از این نظر، جایگاهی بهتر از ۸۱ پیدا نخواهد کرد. با این شاخص ایران میان ۳۰ کشور اول در جایگاه ۲۳ قرار می‌گیرد.

همچنین در کشور ما به‌ازای هر ۶,۸۱۶ نفر یک کیلومتر خط ریلی وجود دارد که از این نظر نیز ایران در جایگاه ۷۶ جهان قرار می‌گیرد. این شاخص نیز ایران را در رتبه ۲۱ میان ۳۰ کشور اول جهان قرار می‌دهد. در ضمن آمارها نشان می‌دهد ایران در میزان خطوط برقی ریلی در جایگاه ۴۵ جهان است.

ساخت و توسعه خطوط راه آهن در ایران توسط شرکت ساخت و توسعه زیربناهای ترابری کشور انجام می‌شود. نگهداری و تعمیر و همین طور بهره‌برداری از این شبکه برعهده شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران است.

جالب است بدانید که در تاریخ سوم مرداد ماه سال ۱۴۰۰ شمسی، راه آهن سراسری ایران به‌عنوان نخستین میراث صنعتی و بیست‌و‌پنجمین اثر ملی ملموس ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید. 

پرسش‌های متداول

جایگاه نخست در میان طولانی‌ترین خطوط ریلی جهان متعلق به کدام کشور است؟

جایگاه ایران از نظر خطوط ریلی چگونه است؟

ایران با ۱۳ هزار کیلومتر خط راه آهن در رتبه ۲۱ جهان از حیث طولانی بودن خطوط ریلی قرار دارد.

علت شهرت راه آهن ایران چیست؟

در تاریخ سوم مرداد ماه سال ۱۴۰۰ شمسی، راه آهن سراسری ایران به‌عنوان نخستین میراث صنعتی و بیست و پنجمین اثر ملی ملموس ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. 

راه آهن آبی (Blue Line Train) در کدام کشور قرار دارد؟

آفریقای جنوبی

منبع عکس کاور: littlewanderbook.com. عکاس: ناشناس

منبع سایت کجارو