نخستین نشست خبری وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پس از گذشت ۹ ماه از استقرار در این سمت در محل موزه ملی ایران با حضور اصحاب رسانه برگزار شد.
اولین نشست خبری عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بعد از حدود ۹ ماه از استقرار دولت جدید، امروز یکشنبه اول خرداد ۱۴۰۱ در محل موزه ملی ایران برگزار شد. ضرغامی در این نشست ضمن ارائه توضیحات درباره برنامه و اقدامات این وزارتخانه، پاسخگوی سوالات خبرنگاران بود.
نگهداری از آثار میراث فرهنگی هزینه دارد
وزیر میراث فرهنگی در ابتدای سخنان خود به توضیح عملکرد ۹ ماهه این وزارت در حوزه میراث فرهنگی پرداخت و سپس پاسخگوی سوالات خبرنگاران بود. وی با تاکید بر جایگاه میراث فرهنگی به‌عنوان شناسنامه و عامل وحدت ملی، درباره لزوم حفاظت و مرمت آثار میراث فرهنگی چنین گفت:
حفاظت و مرمت آثار میراث فرهنگی هزینه‌هایی هم دارد و این هزینه‌ها را ما حتما می‌دهیم. به‌لحاظ قانونی مشکلاتی بود که مردم نمی‌توانستند کمک‌های مالی خود را به میراث فرهنگی هدیه کنند، اما بعد از مصوبه دو هفته پیش دولت این مشکل حل شد. در اساسنامه صندوق احیا این امکان وجود دارد و انجمن خیرین میراث فرهنگی تشکیل می‌شود. ما باید زمینه جذب کمک‌های مردمی ریالی و ارزی را فراهم کنیم. برخی از مردم در خارج از کشور هستند که می‌خواهند به میراث فرهنگی ایران کمک کنند، چه اشکالی دارد که بتوان این کمک‌ها را جذب کرد.
وزیر میراث فرهنگی افزود:
برخی تصور می‌کنند حفاظت از میراث فرهنگی این است که اگر مشکلی دارد، مردم آن میراث را نبینند. اگر قرار بود که مردم میراث فرهنگی را نبینند باید آن را دفن می‌کردیم پس چرا کاوش کرده و بیرون آوردیم؟ میراث فرهنگی باید در دسترس باشد. پدیده‌ای به نام مخزن داریم که به آن کمتر توجه شده است.
ضرغامی گفت:
با سازمان اوقاف تفاهم‌نامه امضا کردیم تا بتوانند با پول اوقاف بناهای تاریخی موقوفه را مرمت کنند. برخی تصور می‌کنند که اوقاف در این حوزه مسئولیتی ندارد، در حالی که این طور نیست. میراث فرهنگی مهم است، نباید غفلت کنیم، نگاه‌ها باید یکی شود که به میراث فرهنگی آن‌طور که لازم است بپردازیم و پس از حفظ بتوانیم آن پیام را عرضه کنیم. یکی از وظایف راهنمایان موزه‌ها این است که این پیام ها را به‌درستی تفسیر کنند به‌نحوی که بازدیدکننده نکاتی را از آن موزه یاد بگیرد.
داربست‌های مسجد امام اصفهان پس از ۱۰ سال برداشته شد
ضرغامی گفت:
بعد از ۱۰ سال داربست مسجد امام در میدان نقش جهان برداشته می‌شود. خیلی از مناره‌ها و بناها در کشور هم همین طور است. این اتفاق در هفته میراث فرهنگی می‌افتد.
وی گفت:
درباره مسائل میراث فرهنگی تورم قانونی داریم، اما گاهی مسئله اصلی ما مسکوت مانده است که امیدواریم در لایحه جامع وظایف و ماموریت های وزارتخانه ها، به‌زودی به مراحل آخر تدوین در دولت برسد و به مجلس ارائه شود تا این مشکلات برطرف شوند.
مهم‌ترین وظیفه ما حفاظت از میراث فرهنگی است
ضرغامی گفت:
گاهی یک خبر نادرست موجب اتفاقاتی می‌شود که صواب نیست، اجازه بدهید آزاد اندیشی وجود داشته باشد. رسانه‌های رسمی به‌دلایل مختلف نمی‌توانند شرایطی فراهم کنند که همه حرف بزنند. برخی اوقات دوستان ما می‌خواهند نظر کارشناسی بدهند اما می‌گویند شرایط مناسب نیست؛ خب چرا؟ من سعی می‌کنم شخصا گرفتار این فضا نشوم، اما چرا همه کمک نکنیم که این فضا برطرف شود؟ توصیه ما به محیط‌های نخبگانی خودمان این است که نشست‌های تحلیلی برگزار کنند.
وی با اعلام اینکه برای حل مسائل میراث فرهنگی همه باید کمک کنند، گفت:
مهم‌ترین وظیفه این وزارتخانه حفاظت از میراث فرهنگی است که لایه به لایه آن تعریف شده و برای تحقق آن دنبال شرایطی هستیم که این حفاظت به‌درستی انجام شود.
وزیر میراث فرهنگی اظهار داشت:
برخی تصور می‌کنند حفاظت از میراث فرهنگی این است که اگر مشکلی دارد، مردم آن میراث را نبینند. اگر قرار بود که مردم میراث فرهنگی را نبینند باید آن دفن می‌کردیم، پس چرا کاوش و اکتشاف انجام می‌شود؟ آثار میراث فرهنگی باید در دسترس و بازدید عمومی باشد. پدیده‌ای به نام مخزن (اشیاء تاریخی و موزه‌ای) داریم که به آن کمتر توجه شده است.
ضرغامی گفت:
با سازمان اوقاف تفاهم‌نامه امضا کردیم تا بتوانند با پول اوقاف بناهای تاریخی موقوفه را مرمت کنند. برخی تصور می‌کنند که اوقاف در این حوزه مسئولیتی ندارد در حالی که این طور نیست؛ میراث فرهنگی مهم است، نباید غفلت کنیم، نگاه‌ها باید یکی شود که به میراث فرهنگی آن‌طور که لازم است بپردازیم و پس از حفظ بتوانیم آن پیام را عرضه کنیم. یکی از وظایف راهنمایان موزه‌ها است که به‌درستی تفسیر کنند نه اینکه تنها معرفی کنند، به‌نحوی که بازدیدکننده چیزی از آن موزه یاد بگیرد.
۱۰ چهره ماندگار حوزه میراث فرهنگی معرفی می‌شوند
ضرغامی در ادامه سخنانش بیان کرد:
ما در بحث‌های سیاسی به نکاتی بر می‌خوریم که می‌گویند اگر میراثی برای دوره پهلوی با قاجار است باید سانسور کرده و نگوییم؛ در حالی که این طور نیست ما به این میراث هم نگاه معماری و طراحی داریم. من پل ورسک را دیدم که دانمارکی‌ها ساخته اند. چه اشکالی دارد بگوییم آن‌ها انجام دادند؟ کار خوبی بوده و کار مهندسی انجام شده است. در زمان حکومت قبل ساخته شده ولی ما آن را ثبت می‌کنیم و اشکالی ندارد، حتی هزینه‌هایی هم دارد و این هزینه‌ها را ما حتما می‌دهیم.
وی ادامه داد:
همایش چهره‌های ماندگار را برگزار می‌کنیم، در صدا و سیما اثر آن را دیده‌ام، در اولین برنامه ۱۰ چهره ماندگار حوزه میراث فرهنگی معرفی خواهد شد و به‌عنوان ارزش مهم در کشور به‌صورت سالانه برگزار می‌شود.
نمایندگان مجلس درباره طرح «استفاده بهینه از اشیا باستانی و گنج‌ها» توضیح دادند
ضرغامی درباره طرح مجلس برای استفاده بهینه از آثار تاریخی گفت:
نامه‌ای تهیه شد و برای نمایندگان مجلس ارسال شده است و اشکالات را اعلام کردیم؛ من هم گفتم در جریان ارائه و محتوای آن قرار نگرفته بودم. البته این اتفاق کم می‌افتد و هماهنگی‌ها به حدی است که مشارکت انجام می‌شود؛ نمی‌دانم چه سیری طی شده بود که به اطلاع ما نرسید. گفتند با توجه به قانون جامع میراث فرهنگی که در حال تکمیل است، این طرح متوقف می‌ماند. وقتی قانون جامع وزارت را به مجلس ارائه کنیم می‌توانیم بسیاری از اصلاحات را با کمک دیگران انجام دهیم. متاسفانه یکی از مشکلات کشور این است که کارها عقب می‌افتد.
وی ادامه داد:
سیاست تفویض اختیار جز سیاست‌های ما است. چرا باید هر کاری که می‌خواهد انجام شود باید اجازه گرفت به‌طور جدی معتقدم که باید تفویض اختیار به استان‌ها داده شود. بیش از ۲۰ مورد به استان‌ها تفویض شد چون خیلی از این کارها در تهران انجام می‌شد. شاید اول کار، کمی مشکلات وجود داشته باشد اما در نهایت اتفاق خوبی است. به‌طور جدی معتقدم باید جلو کاغذبازی، بروکراسی و «آقا اجازه» را بگیریم. مدیران را به‌شدت ترسو کرده‌ایم. روح قانون را از بین برده‌ایم. برای همین تفویض اختیار در وزارتخانه ما صورت گرفت. ۲۰ وظیفه را به استان‌ها تفویض کردیم. بسیاری از کارها که در استان‌ها انجام می‌شود نباید دیگر به تهران ارجاع داده شود. در این مورد هم بسیار جدی هستیم.
نصب تابلو در جاده تخت جمشید ممنوع بود
او درباره ضرورت معرفی مکان‌های تاریخی، گفت:
نصب تابلو در نزدیکی مسیر تخت جمشید تا همین دو هفته پیش ممنوع بود، چون جاده‌ها را فروخته‌اند. اگر تابلو بزنیم می‌گویند جاده صاحب دارد. این محدودیت از نصب تابلو تا سرویس بهداشتی و خدمات تکمیلی در نزدیکی پایگاه‌ها در کنار جاده‌ها وجود دارد، اما الان این مشکل با همراهی وزیر راه و دیگر پیگیری‌ها حل شده است.
ضرغامی در پاسخ به سوالی درباره اینکه چگونه قاچاقچیان را با زبانی نرم می‌توان از حفاری منصرف کرد، با توجه به دیدگاهی که در این نشست مطرح کرد، بیان کرد:
حفاری‌های غیرمجاز مسئله مهمی است ولی چون ما نیروی فرهنگی هستیم باید یک خرده کار فرهنگی کنیم که می‌تواند موثر باشد. طرح این مسئله هم نفی بخش اول نیست و موارد قانونی باید پیگیری شود.
او درباره سکوت دستگاه‌ها در برابر مقررات و قوانین میراث فرهنگی نیز گفت:
بعضی از قوانین مسکوت مانده و در قانون شرح وظایف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که تا یکی دو روز دیگر به دولت ارائه می‌شود سعی شده است این خلاءهای قانونی رفع شود.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به سوال خبرگزاری روسیه درباره مشارکت گرفتن ظرفیت خارج از کشور در مرمت، گفت:
پاسخ ما دراین‌باره مثبت است. در جلسه‌ای هم که اخیرا با تعدادی از سفرای کشورهای خارجی داشتیم اعلام آمادگی کردیم و حتی با برخی کار تا مرحله نهایی جلو رفته است. علاوه بر این منعی برای استفاده از کارشناسان وجود ندارد.
استفاده از نمادهای تاریخی اشکالی ندارد
ضرغامی در پاسخ به سوالی درباره سانسور نمادهای تاریخی که سبب حذف برخی نمادها مثل شیر و خورشید و نگرانی برای استفاده از آن شده، چنین پاسخ داد:
استفاده از هر نمادی که جنبه تاریخی دارد، اشکالی ندارد.
بافت تاریخی با بافت فرسوده فرق دارد
وی درباره بازنگری حریم آثار تاریخی، اظهار داشت:
بافت تاریخی باید حفظ شود. بافت تاریخی با بافت فرسوده فرق دارد. بارها به مردم توضیح دادم که اگر می‌خواهید ساختمانی بسازید که حریم را از بین ببرد مجبوریم مقابله کنیم. مثلا در سمنان یک بنای تاریخی وجود داشت که معتادان در آن جمع می‌شوند و شهرداری چنان کار کرده که حریم رعایت نشده و تیرآهن‌ها به بنا آسیب می‌زند. نمی دانم چرا کسی اعتراضی نکرده است یا اینکه چرا ساختمانی در کنار شمس العماره تهران بنایی ساخته شده که حریم این بنا را از بین می‌برد. در جایی هم می‌بینیم حریم بافت را وسیع در نظر گرفته‌اند، من گفتم این کار با حساب و کتاب باشد؛ زیرا مردم در حال زندگی و حفاظت در کنار این بناها و محوطه‌ها هستند، باید با بررسی قانونی و علمی این حریم‌ها را بازنگری کرد.
برای ساخت‌وساز در حریم محوطه‌های تاریخی همکاری نمی‌کنیم
ضرغامی تاکید کرد:
فعلا هیچ همکاری برای بعضی از ساخت و سازها نمی‌توانیم انجام دهیم تا ببینیم در مراحل کارشناسی، بررسی‌ها به چه نتیجه‌ای می‌رسد. درباره تخریب محوطه‌ها نیز اگر مدیر استانی تخلف آشکار کند، من مسؤول و پاسخگو هستم.
به‌جز اسرائیل هیچ محدودیتی برای سرمایه‌گذاری در گردشگری ایران وجود ندارد
ضرغامی درباره امکان سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه گردشگری و مشکلات سرمایه‌گذاران گفت:
سیاست ما در این حوزه مشخص است هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. روز گذشته با مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاران ترکیه ملاقات داشتم؛ حتی محل‌های سرمایه‌گذاری را مشخص کردند. همه نوع همکاری با آن‌ها انجام می‌شود. برای هیچ کشوری در این حوزه غیر از رژیم صهیونیستی محدودیتی نداریم. اعلام کردم با افرادی که سرمایه‌گذاری کلان می‌کنند شخصا ملاقات می‌کنم. شاید برخی از قوانین و موانع دراین‌باره وجود داشته باشد که در حال برطرف کردن آن هستیم.
شورای عالی میراث فرهنگی باید لغو شود
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سپس درباره تعطیلی و برگزار نشدن شوراهای عالی در حوزه میراث فرهنگی، صراحتا بیان کرد:
در کشور گاهی چیزهایی تصویب می‌کنیم مثل شوراهای عالی که ناکارآمد است. بعضی از این شوراها مفت نمی‌ارزد. مثلا شورای عالی میراث فرهنگی بارها تصمیم گرفتم به رییس‌جمهوری نامه بزنم که ما چنین شورایی نمی‌خواهیم، مشکلی هم از ما حل نمی‌کند. آقای رئیس‌جمهوری در ۳۰ شورا مسؤولیت دارد که خیلی از آن‌ها فقط معطل تشکیل جلسه با رئیس‌جمهوری هستند. در دولت قبل بسیاری از این شوراها تشکل نشده است. خیلی‌هایشان هم ماموریت فرمایشی دارند. در شورای عالی میراث هم همین طور است. آقایانی که سالی پنج دقیقه به جلسه می‌آیند چگونه می‌توانند در جریان و متوجه موضوعات میراث فرهنگی باشند؟ همین قانون وزارت که در حال تدوین آن است در مسیر همین شوراها قدم گذاشته است. فکر می‌کنم روشی که انتخاب کردیم و مورد با مورد با دستگاه‌ها مسائل را حل می‌کنیم کاربردی‌تر است.
فقط ۲۴ ساعت برای جبران عقب‌ماندگی حقوق کارگران پایگاه‌ها زمان باقی است
ضرغامی درباره حمایت از مرمتگران و کارگران پایگاه‌های میراث فرهنگی نیز گفت:
تکلیف مرمتگران را به‌لحاظ اداری مشخص نکرده‌اند، با توجه به حقوق این افراد از بودجه‌های عمرانی تامین می‌شود، معمولا سه چهار ماه اول سال تا بودجه عمرانی برسد، حقوق آن‌ها به تاخیر می‌افتد. سعی کردیم از روش‌های مختلف و حتی خلاف قانون این مشکل را فعلا حل کنیم.
او افزود:
دو هفته پیش با دولت صحبت کردم و آقای رئیس‌جمهوری با جدیت و حتی به عصبانیت با دو سه دستگاهی که به خاطر آن‌ها حقوق مرمت‌گاران پرداخت نشده است، برخورد کردند. دیروز در جلسه سازمان مدیریت بخش زیادی از این مسئله حل شد. ۴۸ ساعت وقت خواستند. تا فردا باید تکلیف قانونی این مسئله حل شود. باید مشکل حقوق ۸۵۰ مرمتگار را حل کنیم. مقداری هم به پاداش آن‌ها اضافه می‌کنیم که جبران مافات شود.
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به سوالی درباره محدودیت‌های مرمت در بازار تهران، به وضعیت مشابه در بازار تبریز اشاره کرد و گفت:
قوانین میراث فرهنگی حتی اجازه لوله‌کشی گاز در این بازار را نمی‌دهند، پنج‌هزار کپسول گاز وارد بازار تبریز شده و یک‌بار هم آتش‌سوزی شده است. ما با بازاریان تبریز صحبت کرده‌ایم و از مشکلات آن‌ها خبر داریم. الان علم برای حل این مشکلات راه‌حل دارد. البته تصمیمی نگرفته‌ایم و کار را به کارشناسان واگذار کردیم. هرچند تکنولوژی در حفظ میراث فرهنگی می‌تواند به ما کمک کند.
او اضافه کرد:
مشابه مشکل بازار تهران در همه جا خود را نشان می‌دهد، اما دو مسئله وجود دارد، برخی از آن‌ها به اسم میراث فرهنگی دنبال توسعه بنا و تغییر کاربری هستند، این خلاف است. فقط باید مرمت کنند.
برنامه ما جذب گردشگران جوان و پرشور جام جهانی قطر است
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در پاسخ به سوالی درباره برنامه ایران برای جذب گردشگرانی از کشورهای روسیه، چین و همین طور جام جهانی قطر، اظهار کرد:
اصلا اختصاص سوخت یارانه‌ای به کشتی‌ها که در حمل و نقل دریایی نقش مهمی دارند، یکی از اقدامات و برنامه‌های ما در این راستا بوده است. البته درباره کروز وقتی سوخت یارانه‌ای اختصاص دادیم کشتی در آب‌های شور خلیج فارس دچار مشکل شد و فعلا ترجیح دادیم تا رفع این مسئله حرکت کروز در خلیج فارس را عقب اندازیم.
ضرغامی در ادامه این بحث با بیان اینکه برای جذب گردشگران چینی و روسی برنامه داریم و گفت‌وگوهای خوبی آغاز شده است،درباره برنامه ایران برای جام جهانی قطر، توضیح داد:
ستاد جام جهانی قطر راه‌اندازی شده و چند دستگاه مامور شده‌اند تا از فرصت جام جهانی قطر استفاده کنند، برنامه ما جذب گردشگران جوان و پرشور است. سعی می‌کنیم آمادگی لازم را برای پذیرش گردشگران جام جهانی قطر فراهم کنیم.
چرا نرم‌افزار سفر ارزان راه نیافتاد؟
او درباره برنامه این وزارتخانه برای تحول دیجیتالی در حوزه میراث فرهنگی، با تاکید بر لزوم آموزش در این حوزه و اقداماتی که آغاز شده است، به نرم‌افزاری درباره سفر ارزان که پیش از نوروز خبر آن را داده بود اشاره کرد و افزود:
قصد بر این بود این نرم‌افزار برای تعطیلات نوروز آماده شود اما با مانع مالی مواجه شد. اگر می‌دانستم اینقدر طول می‌کشد خودم وارد عمل می‌شدم. دیده‌ام به برخی که در حوزه مجازی می‌خواهند کار کنند می‌گویند کارتان خلاف است. در این کشور متاسفانه قوانین نظارتی از روحش خارج شده است. آن‌که می‌خواهد فساد کند انجام می‌دهد، به آن مدیری که مسؤولیت‌پذیر است می‌گویند کارتان خلاف قانون است و عقب نگه می‌دارند.
ایران‌فوبیا مسئله‌ای جدی برای ما است
ضرغامی سپس درباره تغییر رویکردها به‌ویژه در حوزه گردشگری، بیان کرد:
معتقدم تغییر نگاه صورت گرفته، اما هنوز راه زیادی در پیش داریم. نگاه باید جامع‌تر باشد. ایران‌فوبیا مسئله‌ای جدی برای ما است. ما نمونه‌های خوبی برای مقابله با ایران‌هراسی داریم؛ از خانم آبادیان که در قره‌کلیسا کار می‌کند و توضیحاتش مایه تعجب گردشگران می‌شود که در کشور جمهوری اسلامی برای مرمت کلیساها بودجه گذاشته‌اند تا کنسرت سالار عقیلی در کرمان با سیل جمعیتی که از دماغ یک نفر آن‌ها خون نیامد. عکس آن هم اتفاق می‌افتد مثلا بی‌توجهی در ماجرای حضور زنان در ورزشگاه. الان هم برای بازی‌های قطر ایران‌هراسی را شروع کرده‌اند.
